Explorar los documents (4 total)

v-lenga-d-oc-teveoc-28-juin-2018.jpg
Lenga d'òc : Còp d'uèlh sus Agen / Tè Vé Òc
Emission dau 28 de junh de 2018

Avèm l'oportunitat de nos exportar e de vos menar dins la vila d'Agen. Partirèm sus lei piadas dau poèta Jacme Boèr, mai conegut sota lo nom de Jansemin, dins una visita de la vila ambé Gèli Grande. Veirètz tanben leis imatges de la remesa dei prèmis dau « Jansemin d'Argent », concors poetic nascut en 1921, qu'integra una categoria occitana ; acompanhadas d'una entrevista de Jaume Carbonèl, qu'es aquest an laureat dau prèmi de « la vila d'Agen ».
Un reportatge d'Amada Cròs.
vignette-Luoc-Jasmin.jpg
Estatua a la glòria del poèta d'Agen, Jasmin
CIRDÒC-Mediatèca occitana
A.D. Òlt-e-Garona - Fons Labouche, 26 Fi 47 14

Localisacion :

Plaça Jasmin, Agen (47000)

Istòric del monument :

La Vila d’Agen, que, al lendeman de la mòrt de Jasmin, aviá pres en carga sas funeralhas, rend omenatge un còp de mai al poèta per l’ereccion d’una estatua a sa glòria plaça Saint-Antoine. Fa per l’escasença apèl al sosten dels admirators del poèta pel biais d’una soscripcion.

Realizada per l’escultor Vital-Dubray, es desvelada lo 12 de mai de 1870. Instalada sus son sòcle tre lo 22 d’abril, demòra dissimulada jos un long vel escur qu’escond sos traits en atenta de l’inauguracion oficiala (cf. CRDP de Bordeaux. C6076, « La statue de Jasmin ». C. Rapin).

L’inauguracion se debana qualques jorns aprèp, en preséncia dels pròches de Jasmin (sa veusa, Magnonet e son filh, Edouard), dels membres del Conselh municipal e jos la presidéncia del deputat-cònsol Henri Noubel. L’edil aviá qualques meses abans, portat son sosten a l’entrepresa en lo nom del movement de defensa e de reconeissença de la lenga d’òc per son ofèrta de 50 francs a la soscripcion. Al son de las fanfaras e dels discors, la jornada es dedicada a la memòria de Jasmin. Frederic Mistral, vengut per l’ocasion de Provença, representa lo Felibritge. Los dos òmes se son pasmens jamai rescontrats. En efièch, Jasmin autodidacte independent, fondèt pas jamai d’escòla a l’entorn de son accion literària o linguistica, e respondèt per la negativa a la demanda del Felibritge de jónher lo movement. Çaquelà, en aquel 12 de mai 1870, Frederic Mistral adreiça un omenatge vibrant, en reconeissença del ròtle jogat per son predecessor en favor de la lenga occitana.

Datacion del monument :

A la debuta del sègle XIX.

Personas e organizacions associadas a l’istòria del monument :

Vital-Dubray (1857-1912) – escultor, autor de l’estatua

Jacques Jasmin (1798- 1864) – subjècte de l’estatua

Jacques Boé, ditz Jasmin, poèta gascon

Jacques Jasmin, poèta agenés, figura als costats del Provençal Frederic Mistral, laureat del prèmi Nobel de literatura en 1904, demest los autors occitans màgers del sègle XIX. Amb eles, la literatura occitana fa son entrada dins los salons parisencs e ganha una novèla reconeissença. Jasmin, precursor dels felibres, aqueles poètas amassats a l’entorn de Mistral, Roumanille o Brunel, per la salvagarda de la lenga d’òc, apertenguèt pas jamai a un movement e se refusèt, en despièch de son succès, de formar escòla a l’entorn de son òbra, e daissèt a sa mòrt, una produccion importanta e dempuèi, totjorn legida e reeditada.

Nascut lo 6 de març 1798, dins una familha modèsta de l’Agenés, Jacques Jasmin, de son nom vertadièr, Jacques Boé, s’installa a son compte coma perruquièr dins lo barri del Gravier en Agen a solament 18 ans. Parallèlament a son comèrci, lo jove se liura a son passion per l’escritura, e publica tre 1822 sa primièra òbra dins lo Jornal d’Òlt-e-Garona : Fidelitat ageneso. La parucion dètz ans aprèp de sas Papillotos e son rescontre amb Charles Nodier, lo carisme que ne fa pròva e son talent d’orator, permeton a Jasmin de ganhar al fial de las annadas, sas letras de noblesa dins lo domeni de la literatura, el que fa figura d’excepcion per sa proposicion d’una òbra en lenga d’òc. Laureat de recompensas nombrosas dins sa vila coma al nivèl nacional - es onorat del prèmi Monthyon de l’Acadèmia françesa, e lo jove felibritge li decernís lo prèmi de « Mèstre-ès-jocs » - Jasmin demòra ça que la per l’escena literària parisenca aquel poèta-perruquièr, segun los mots de Balzac ; poèta « patés » victima de prejutjats qu’endecan sa complèta reconeissença. Jasmin morís en 1864, lo 4 d’octòbre, en plena glòria. Sas funeralhas atiran la fola coma l’inauguracion oficiala de l’estatua que li es dedicada 6 ans aprèp.

Caraceristicas e materials de construccion :

Bronze - estatua

Plastre - medalhon

L’esculptura dreçada sus la plaça Saint-Antoine (tornar baptejada plaça Jasmin lo 9 de mai de 1883), pròche de l’ancian salon de cofadura de Jasmin es una realizacion de l’escultor Gabriel Vital-Dubray (1813-1892). Facha de bronze, manquèt d’èsser fonduda pendent l’ocupacion alemanda per tal que siá recuperat son preciós metal.

Jasmin es representat apiejat a una colona, contra la quala es pausada una lira, rapèl de sa fibra poetica. L’autor es atanben immortalizat dins una postura oratòria - retròbam aquela pausa identica, braç drech levat, man esquèrra sul còr dins una litografia de Bretrand et Oudin - vestit d’una redingòta, son còl enclaus d’una gansa parpalhon, mòstra de pochon aparenta.
Lo sòcle, colona quadrangulara, pòrta divèrsas informacions. Sus la faça principala, plaçats jos la mencion “À Jasmin”, se tròba una placa que figura dos àngels, una lira e l’inscripcion : “Immortalitat”.

Una autra placa, plaçada a l’opausat de la precedenta, es un rapèl als generoses donators a l’origina de l’errecion de l’estatua en mai 1870.

En fin, una darrièra, plaçada al costat dreit del monument, es una citacion de Jasmin : « O ma lengo, tout me zou dit, Plantarey uno estelo a toun froun encrumit » / « Ô ma lenga tot m'o ditz, Plantarai una estela a ton front encrumit.». Aquelas rimas son extrachas de l'espitòla a Charles Nodier « Des crantos de Paris ». 

RPCO_vignette_FONS.jpg
Dossier Jasmin, Bibliothèque municipale de Bordeaux
CIRDÒC-Mediatèca occitana

Histoire du fonds

Jacques Boé dit Jasmin (1798-1864), est une des figures du renaissantisme occitan au XIX siècle. Quelques années avant l'apparition  du Félibrige, ce coiffeur agenais, poète autodidacte, entreprend une œuvre en langue d'oc qui le fera passer à la postérité, faisant de lui le premier poète occitan de l'époque contemporaine à acquérir une dimension national. Ami de Sainte-Beuve, de Franz Liszt, reçu par le roi à Paris, Jasmin s'est aussi abondamment illustré dans la grande cité voisine d'Agen, à Bordeaux, où il venait régulièrement présenter et déclamer ses poèmes, suscitant des vocations, et les prémices d'un renouveau occitan dans la région bordelaise. C'est donc à la bibliothèque municipale de Bordeaux que sont conservés une partie de ses manuscrits et quelques documents personnels lui ayant appartenu.

Modalités d'entrée :

Achat

Accroissement :

Fonds ouvert (peut connaître des accroissements)

Description du fonds

Le dossier Jasmin coté Ms 2096 a été acquis en 1959 par la bibliothèque municipale de Bordeaux. Il renferme quarante-deux documents dont, otre des lettres, des brouillons, un portrait du poète et quelques documents sedondaires, des manuscrits autographes de Jasmin écrits en occitan. Il est à signaler que le Ms 2096 ne fait pas partie des volumes édités du Catalogue Général des Manuscrits. Dossier inventorié

Dates extrêmes :

XIXesiècle

Langues représentées dans le fonds :

occitan 

Importance matérielle :

Quarante-deux pièces.

Supports représentés :

Manuscrits

Pour le consulter

Identifiant du fonds :

 Ms 2096

Instruments de recherche disponibles :

 

Conditions de consultation :

Pas de restrictions.

Conditions de reproduction :

Pas de restrictions.

vignette_306.jpg
Jasmin par Sainte-Beuve
CIRDOC-edicion electronica
Edition de l'article sur le poète Jasmin par le critique Charles-Augustin Sainte-Beuve, paru dans les Causeries du Lundi, t.IV, Paris, Garnier-Frères (1851).