Explorar los documents (15475 total)

Nòstra responsa : L’expression francesa « fier comme Artaban », que significa que qualqu’un es tras que fièr, e mai arrogant, « que se’n crei nèciament » çò ditz lo Tresaur de la lenga francesa (atilf.atilf.fr/tlf.htm), es una dobla referéncia istorica e literària al personatge d’Artaban, rei de Pàrtia (Pèrsia) popularisat al mitan del sègle XVII per l’escrivan peiregordin Gautier de Coste de la Calprenède (1609-1663) dins Cléopâtre, un roman-fresca monumental de 12 volums. Òm pòt notar qu’al-delà del personatge d’Artaban, fièr e orgulhós, semblariá que l’estil enfatic de l’autor segon Boileau, tanplan auriá pogut donar l’expression, « fièr coma la Calprenède » : tombant largament dins l’etnotipe del gascon arrogant e fanfarron qu’aviá cors dins una literatura abondosa dempuèi Enric IV, Boileau escriu en efièch dins son Art poetic (Cant III) que Gautier de la Calprenède :
« Souvent, sans y penser, un écrivain qui s’aime
Forme tous ses héros semblables a lui-même
Tout a l’humeur gasconne en un auteur gascon
Calprenède et Juba parlent du même ton. »

Las expressions occitanas :

Aquesta referéncia literària anciana val tanben per l’occitan, e se pòt dire « fièr coma Artaban » o « fièr coma un Artaban » coma l’indica Maurici Romieu dins lo sieu Diccionari d'expressions e locucions occitanas (ed. Vent Terral, 2013).

Dins lo Tresor dóu Felibrige, lo diccionari occitan mai ric en expressions idiomaticas, Frederic Mistral nota los equivalents seguents (las expressions son donadas aicí transcrichas en grafia classica) :
- Fièr coma Artaban
- Fièr coma un Cesar (= coma un emperaire roman)
- Fièr coma un duc
- Fièr coma un gascon (avèm vist mai naut amb Boileau que lo personatge del gascon fièr e fanfarron es un lòc comun de la literatura del sègle XVII, que se renfortís a la fin del sègle XIX amb lo succès de Cyrano de Bergerac d’Edmond Rostand).
- Plus fièr que berreta (en referéncia a una boneta plan quilhada sul cap segurament)
- Es mai fièr qu’una ferreta (en referéncia a un podet ? a una espada ?)

Qualques ressorsas per descobrir e cercar d’expressions idiomaticas en occitan :

- Maurici Romieu ; Andrieu Bianchi ; Loís Gaubèrt, Diccionari d'expressions e locucions occitanas, Vent Terral, 2013.
- Express’Òc, una basa en linha d’expressions idiomaticas occitanas realizada pel Congrès permanent de la lenga occitana : consultar lo site.  
- Lo site « La Blagueta » qu’amassa fòrça expressions en lengadocian : consultar lo site.
- Lou Tresor dóu Félibrige de Frederic Mistral (Paris : Champion : 1878-1886) consultable en linha e que se pòt interrogar en plen tèxt sus Occitanica : consultar lo TDF.

D’autres recuèlhs d’expressions occitanas disponibles sus Occitanica : véser totas las ressorsas disponiblas.