Explorar los documents (15418 total)

Lo fons "La votz retrobada deus Peluts"

Lo fons "La votz retrobada deus Peluts" qu'ei uei conservat au Lautarchiv de l'Universitat Humboldt de Berlin e qu'a recebut l'estatut de Memòria deu monde per l'Unesco.
Aqueth programa d'enquèstas miat per la Königlich Preussische Phonographische Kommission (Comission fonografica reiau prussiana), creat en 1915 e tiengut secret tot lo temps deu conflicte, qu'avè tà tòca l'enregistrament de la diversitat lingüistica e culturau deus soldats de las armadas aliadas (250 lengas e culturas).    
Au miei deus 200 documents enregistrats au près deus presoèrs de l’Armada francesa que s'i recensa peu torn de 70 occitans : auvernhats, gascons de Bearn, de Bigòrra et deu Medòc ; lengadocians, lemosins, niçards e provençaus.

Loís-Auguste Deufrèisho

Loís Auguste Deufrèisho que vadó lo 25 de noveme 1889 a Pau (64) de Jean Deufrèisho, hustèr de mestièr, e Anna Toret, hemna de larèr.

Après aver obtiengut lo son brevet d’instruccion primària, que's vira tau mestièr de pintre publicitari.

Lo 5 d'octobre 1910, a l'atge de vint un ans, que junta lo còrps militar soldat de dusau classa e que l’enregistran sus la lista deu canton de Pau. Lo 30 de seteme 1911, que s’intègra aus soldats sapaires, qu'ei a díser un regiment de militars cargats de construsir los sosterrans au front, ço qui permet de desquilhar los edificis o las traucadas enemigas.

Lo 2 d'aost 1914, que respon a l'avís de mobilizacion generau e lo dia qui segueish qu'ei hidat a las armas dens lo 18^au regiment d'infanteria.

Lo 21 de seteme 1914, lo 18^au regiment d'infanteria que receu l’ordi de’s dar tau Camin de las Daunas au nòrd d'Oulches (02) entà har rampèu a l'avançada deus Alemans en aquera zòna deu front. Après aver arrecussat dab escaduda cinc contratacas alemanas, lo regiment que deu har arrèrpè. Qu'ei au cors d'aquera manòbra que Loís Auguste Deufrèisho despareish e ei empresoat peus Alemans au camp de Niederzwehren dens lo district de Kassel en Alemanha. Qu'ei deu temps deu son empresoament que la Comission fonografica reiau prussiana enregistra la soa interpretacion de tres cantas en bearnés : Beròja flor, Beròi chantur e sustot lo celèbre Bèth Cèu de Pau.

Loís-Auguste Deufrèisho, au prumèr reng, dusau a comptar de la dreta.

Qu'ei sonque au sortit de la Prumèra Guèrra mondiau, lo 2 de genèr 1919, qui ei fin finala repatriat en França.

Après la guèrra, que's retira a Pau e que's marida dab Maria Eulalia Labarteta lo 19 de noveme 1920. Qu'ei administrativament dispensat de totas obligacions militaras lo 15 d'octobre 1938.

Loís Auguste Deufrèisho que's moreish au domicili familiau a Pau, en 1940, a l'atge de cinquanta un ans.

Emission del 24 de febrièr de 2021

Bernat Vaton : arquitècte e militant

Anam au rescòntre de Bernat Vaton, figura vauclusenca ben implantada dins lo militantisme occitan. Dins aquesta emission, Bernat e son esposa Annia nos explican son punt de vista sus son mestier d'arquitèctes, puèi Bernat nos parteja sei passions artisticas, e enfin son percors dins l'aprendissatge e la transmession de la lenga d'òc. Fondator de l'associacion Ben lèu e totjorn actiu dins seis engatjaments per la Calandreta d'Aurenja, Bernat evòca sa vision dau militantisme, que fai viure entre autrei per l'emission ràdio « As ben parlat mai de qu'as dich ? » e sei dessinhs umoristics. 

Un retrach per Amada Cròs.

[resumit de Tè Vé Òc]

Bernat soveta vos partejar sa pensada, en mai d'aquesta emission, dins lo tèxte seguent : "Ambé la mondializacion, la comunicacion, lei rets sociaus, lei lengas se delitan e pòdon mai se faire veire dins la vida de totei lei jorns, dins la vida publica e dei gents que son a New-York, au Canadà, ò au Japon pòdon l'entendre e la parlar. Co que fai que lei mèdias francés que fan de discriminacion dei lengas dichas "regionalas" son plus sols per comunicar. Gràcia an' aquela dubertura dei rets sociaus podèm ben lèu sauvar nòstrei lenga e cultura d'Òc. Au mens la sortir de l'oblit, per sauvar nòstra lenga nos fau crear, inventar. Es d'alhors çò que fan ambé Tè Vé Òc ! Una cultura e una lenga qu'inventa pas cabussa e se mòr. Fau pas comptar sus l'estat per sauvar nòstra lenga. Mai fau se batre per l'impausar a l'Estat. Una lenga es un dialècte qu'a una armada !"

PRESENTACION 

Revirada occitana de Paulina Kamakine

AICÍ tot canta la vida d’antan,
sens intencion d’escrancar lo deman ;
l’òm devina, valents, dins lor fòrça primièra
lo cèl e l’aura, la man e lo pan.

Es pas un ièr que s’espandís de pertot
aturant per sempre aqueles ancians contorns :
es la tèrra contenta de son imatge
que consent a son jorn primièr.

Las Malineyres, les « filles de la mer », raconte la vie des pêcheurs du pays de Buch. Le livre paraît en 1912 : Barreyre reçoit les félicitations du vieux Frédéric Mistral en personne.

En savoir plus sur Emilien Barreyre.

« Dins la segonda mitat del sègle XIX, per de rasons mai que mai economicas, lo movement migratòri dels Roergasses (Avaironeses de uèi) s’accelerèt cap a d’autres païses e continents. En 1884, a l’iniciativa de Clamenç Cabanettes, a l’entorn de 160 personas (adultes e enfants) emigrèron cap a la pampa argentina per fondar una colonia, venguda la vila de Pigüé (15000 estatjants). Foguèt una aventura extraordinària per l’epòca que representava un cambiament total e definitiu. Çò sol sufiriá a escriure un roman, mas i a tanben l’aspècte lingüistic qu’interessèt particularament Sèrgi Gairal. Es una colonia occitana que foguèt creada e que faguèt resclantir nòstra lenga en America pendent qualques decennis.

Es dins aquel contèxte, de la fin del sègle XIX, que se debana aqueste roman, a l’encòp en Roergue e en Argentina, que pausa un problèma totjorn d’actualitat : l’emigracion cap a d’autras tèrras per fugir la misèria… » - IÈO Edicions

Informacions

« Lo trio qu’ei vadut dab la creacion de la grana region Navèra Aquitània. Navèth territòri, navèth repertòri, navèra identitat: Benoît Roblin, Arnaud Bibonne e Gilles De Becdelièvre qu’avón enveja de har s’encontrar las lors composicions e melodias tradicionaus de la navèra region tà perpausar un bal ric de varietats de dança e d'influéncias. La sonsaina, la boha e l'acordeon diatonic que’s mesclan mei que plan, lo bal neoaquitan que pòt començar ! »

Arnaud Bibonne : boha de las Lanas de Gasconha, canta
Gilles de Becdelièvre : acordeon diatonic, canta, pès
Benoît Roblin : sonsaina

Tà'n saber mei