enciclopedia

Immatériel : Personalitats, òbras, luòcs, expressions e practicas vivas : partissètz a la descobèrta de las riquesas del patrimòni gràcias a las fichas de l'Enciclopèdia del patrimòni cultural occitan
Licéncia Licence Ouverte
Les halhars dans les Pyrénées occitanes
AuteurCIRDOC - Institut occitan de cultura
EditeurCIRDOC - Institut occitan de cultura
SujetSaint-Jean (fête)
Feu
Feux de joie
Type de documentText
Languefre
oci
Formattext/html
DroitsCIRDOC - Institut occitan de cultura
RéutilisationLicence ouverte
Permalienhttps://occitanica.eu/items/show/56097
Création de la notice2021-05-28 MAN
Accéder à la notice au format



Embed

Copy the code below into your web page

Los halhars aus Pirenèus occitans [Practica festiva]
Aus Pirenèus centraus (candaus francés, espanhòu e andorran), los huecs de Sent Joan que s'alucan tot an, tradicionaument dens la nueit du 23 au 24 de junh. A nueit caduda, los abitants de Catalonha, d'Aragon e d'Andòrra que baishan dab halhas alucadas deus soms de las montanhas dinc aus lors vilatges, en botant lo huec a tot un seguici de halhèras preparadas de faiçon tradicionau, mentre que dens lo parçan occitan deus Pirenèus, un arbo (en generau un sapin o un hac) ei desapitat, henut dab conhs puish hicat a secar dinc a la halhèra a l'escadença de Sent Joan. Aqueth arbo tribalhat e a còps capurat d'un flòc que pòrta lo nom de "brandon" (francisme) o "eth har/halhar" en gascon.
Haro de Les (Val d'Aran) - © Mathilde LamotheHaro de Les (Val d'Aran) - © Mathilde Lamothe

En Comenges e Varossa, un recensament actualizat e precís de las comunas francesas qui hèn lo brandon/halhar qu'ei en cors : qu'a permetut d'identificar au mensh 87 vilatges qui hèn enqüèra aqueth tipe de huec de la Sent Joan en dus departaments (Hauts Pirenèus e Hauta Garona). Aqueth estat deus lòcs que permet d'identificar lo dinamisme de la practica, deus modèles d'organizacion recurrents (la comuna que pren sovent en carga la crompa e lo tribalh de l'arbo, mentre qu'ua associacion e s'ocupa de la partida animacion de la hèsta) e de las innovacions com los sistèmas de « huecs caminaires » qui altèrnan enter mei d’ua comuna.

© Matèu Bares© Matèu Bares© Matèu Bares

Que s’i considèra las hèstas ligadas aus huecs de Sent Joan com ua oportunitat de regenerar los ligams sociaus e d'en·hortir los sentiments d'apartenéncia, d'identitat e de continuitat de las comunautats, per’mor de ‘quò la lor celebracion que s'acompanha de sopars de grop e de cantas e danças tradicionaus. A bèths còps, que s’i atribueish foncions especificas a uas quantas personas : en comunas qui i a, qu'ei lo maire qui ei encargat d'ahuecar lo halhar/brandon de Sent Joan, aulhors, qu'ei un caperan qui l'aluca o lo benedeish. Bèth temps a, en vilatges qui i a, lo darrèr coble fresc maridat que devè alucar lo huec o sautar per dessús las eslamas.

Juzet-de-Luchon (Haute-Garonne) - © Patricia Heiniger-CasteretLuchon - © Patricia Heiniger-CasteretCierp-Gaud (Haute-Garonne) - © Patricia Heiniger-CasteretSarp (Hautes-Pyrénées) - © Patricia Heiniger-Casteret

Prometheus : Lo projècte de las hèstas deu huec

Lo 1èr de deceme 2015, l'UNÈSCO qu'a inscriut las "Hèstas deu huec deu solstici d'estiu dens los Pirenèus" sus la Lista representativa deu patrimòni culturau immateriau de l'umanitat. Au darrèr d'aquera reconeishença, lo projècte PROMETHEUS que cèrca a valorizar lo patrimòni commun d'Andòrra, d'Espanha e de França, los tres país concernits per aquera inscripcion.

Lo projècte qu'a tà tòca de transferir a la societat las coneishenças sortidas deu procèssus de recèrca universitària a l'entorn de las "Hèstas deu huec deu solstici d'estiu dens los Pirenèus" a travèrs accions de formacion e de sensibilizacion (maleta pedagogica, musèu virtuau, senhaletica territoriau...), a destinacion de las institucions publicas, de las associacions e de las enterpresas deu sector culturau deu territòri transfronterèr.

L’Etnopòle CIRDÒC-Institut occitan de cultura qu'ei implicat dens PROMETHEUS autant per çò qui ei de la coordinacion d'actors deu candau occitan deus Pirenèus, la mobilizacion de ressorsas numericas com per çò qui ei de la lor valorizacion numerica.

Lo portau deu projècte

© CC Neste-Barousse